نگاهی گذرا به عملیات كربلای 5/ بازتاب عملیات كربلای 5

زمان آغاز عملیات كربلای 5، زمین با ارزش شرق بصره و پیشروی در عمق استحكامات دشمن، مجموعة عواملی بودند كه عمیقاً بر اهمیت عملیات كربلای 5 در ابعاد سیاسی، نظامی و تبلیغاتی افزودند. در شرایطی كه عراق تبلیغات نسبتاً وسیع و گسترده‌ای را مبنی بر شكست ایران، سازماندهی و اجرا می‌كرد و از سوی دیگر برای بازپس‌گیری فاو آماده می‌شد، انجام عملیات كربلای 5 به منزله وارد ساختن یك شوك بر پیكر ارتش عراق و رژیم این كشور بود. مهم تر از همه اینكه، زمین منطقه عملیات با توجه به نزدیكی آن به شهر بصره، از امتیازات و ویژگی های قابل ملاحظه برای كسب برتری ایران و خاتمه بخشیدن به جنگ برخوردار بود، ضمن اینكه استحكامات دشمن در منطقه از سال 61 و پس از فتح خرمشهر كاملاً تقویت شده بود، به گونه‌ای كه عبور از آنها غیرممكن به نظر می‌رسید.

بنابراین، شكستن خطوط و استحكامات دشمن و پیشروی در زمین شرق بصره، توانایی ها و قابلیت های نظامی عراق را مجدداً پس از فتح فاو زیر سئوال قرار داد، چنانكه روزنامه آبزرور چاپ پاریس به نقل از كارشناسان غربی چنین نوشت:

«برای اولین بار از آغاز جنگ تا كنون، ناظران و كارشناسان غربی در مورد امكانات دفاعی دچار تردید شده‌اند.»

همچنین تأكید بر قابلیت نظامی ایران، بخش دیگری از تحلیل های ارائه شده در رسانه‌های خبری بود، چنان كه رادیو بی.بی.سی طی تحلیلی در همین زمینه، با توجه به تجربه‌سپاه درعملیات فاو و عبور از رودخانه اروند، ضمن اشاره به عبور از منطقه آبگرفتگی و كانال پرورش ماهی در عملیات كربلای 5 گفت:

«موفقیت ایران در عبور از دریاچه ماهی، یكبار دیگر توانایی ایران در عبور از آبراه ها را نشان می‌دهد.»

هفته نامه نیوزویك نیز با توجه به ابعاد عملیات، ضمن تأكید بر پیروزی ایران در عملیات كربلای 5 ، بر شرایط پیروزی ایران بر عراق اشاره كرد:

«تهاجم ایرانی ها در نزدیكی بصره، حداقل یك چیز را در خصوص جنگ ایران و عراق تغییر داده وآن این مسئله است كه برای اولین بار طی این چند سال، این احتمال را كه یك طرف حقیقتاً بردیگری پیروز شود، مطرح ساخته است.»

هفته‌نامه اكسپرس با توجه به احتمال سقوط صدام، به نقل از یك كارشناس انگلیسی در امور خاورمیانه نوشت:

«اگر ایرانیان به بصره نزدیك شوند، وقوع سقوط روحی و روانی در بغداد دور از احتمال نیست.»

به لحاظ اهمیت زمین شرق بصره، كارشناسان محافل سیاسی ـ نظامی علاوه بر تأیید پیروزی ایران، ضمن تأكید بر تاثیر روحی و روانی ناشی از این پیروزی بر رژیم عراق، احتمال سقوط صدام در صورت تداوم پیشروی در این زمین را نیز مورد اشاره و تاكید قرار دادند.

در واقع، با توجه به ارزش سیاسی ـ نظامی زمین شرق بصره و قابلیت زمین این منطقه برای تداوم عملیات، به نظر می‌رسید آنچه كه به عنوان عملیات سرنوشت ‌ساز مطرح می‌شد با تداوم عملیات در شرق بصره تحقق یابد. در چارچوب همین تحلیل، تداوم عملیات در غرب نهرجاسم طرح ریزی و اجرا شد.

 

ضرورت تعقیب دشمن و پیشروی در عمق منطقه شرق بصره، تداوم عملیات را به عنوان یك اصل اساسی مورد تأكید قرار می‌داد. ادامه فشار نظامی بر عراق می‌توانست بر دستاوردهای عملیات و كسب امتیاز و پیروزی سیاسی جمهوری اسلامی در جنگ بیفزاید.

لازمه ادامه عملیات پشتیبانی فوق‌العاده سپاه پاسداران بود، زیرا سه ماه درگیری مداوم با دشمن (از زمان آمادگی برای عملیات كربلای 4) سپاه را در امر نیروی انسانی، آتش پشتیبانی، پدافند هوایی و سایر لوازم و تجهیزات دچار مشكلاتی كرده بود. با توجه به امكان تأمین برخی از نیازمندی ها توسط ارتش ناچار پیشنهاداتی به حضور فرماندهی كل قوا ارائه گردید كه مورد موافقت قرار گرفت و حضرت امام (ره) دستورات لازم مبنی بر واگذاری امكانات به سپاه را صادر فرمودند.

عدم تأمین امكانات و تجهیزات مورد نیاز برای ادامه عملیات از یك سو و عكس‌العمل شدید دشمن از شب دهم عملیات به بعد، از سوی دیگر، باعث شد با وجود یك هفته درگیری در غرب نهرجاسم و تصرف سرپل در این قسمت، تصمیم به توقف عملیات گرفته شود تا یگان های سپاه پس از بازسازی و تهیه و جایگزینی امكانات مورد نیاز به ادامه نبرد مبادرت نمایند.